Overstromingen
Wat kunnen we verwachten?
De website beschrijft enkel de belangrijkste trends. Download het rapport voor een uitgebreidere analyse.
Extreme rivieroverstromingen kunnen tot 8 keer vaker voorkomen
Door klimaatverandering valt er meer regen van oktober tot maart. Hierdoor zullen overstromingen in de toekomst meer extreem en frequenter kunnen voorkomen. Geschat wordt dat overstromingen die nu eens in de 10 jaar voorkomen tegen het einde van de eeuw elke 2 à 3 jaar kunnen optreden. Extreme overstromingen, die nu slechts eenmaal per 100 jaar voorkomen, kunnen in de toekomst zelfs eens om de 12 jaar gebeuren. Dat is een toename met een factor 8.
De overstroomde oppervlakte kan meer dan verdubbelen
Door de meer intense neerslag tijdens de wintermaanden komen overstromingen niet enkel vaker voor: de overstroomde oppervlakte neemt ook toe. Een rivieroverstroming die nu eens in de 10 jaar voorkomt, zet zo'n 700 hectare in het Meetjesland blank. Tegen 2100 kan een overstroming met diezelfde terugkeerperiode 2660 hectare onder water zetten. Voor extreme overstromingen die slechts eens in de 100 jaar voorkomen is er ook een stijging: van zo'n 3000 hectare vandaag naar bijna 7000 hectare in 2100.
Overstromingsgevoelige gebieden in het huidig klimaat, en tegen 2050 en 2100 nabij Kluizen.
Rioleringsoverstromingen kunnen 5 tot zelfs 25 keer vaker gebeuren
Korte maar hevige buien leiden tot rioleringsoverstromingen. Klimaatmodellen tonen aan dat net deze buien zeer sterk in intensiteit kunnen toenemen (tot +50%). Hierdoor zullen overstromingen door hevige neerslag, zoals rioleringsoverstromingen, veel frequenter en op meer locaties voorkomen. Overstromingen die nu eens per 5 jaar voorkomen, kunnen tegen 2100 jaarlijks gebeuren. Extreme overstromingen die zich nu eens per eeuw voordoen, kunnen tegen 2100 zelfs eens per 4 jaar gebeuren.
Welke gevolgen heeft dit?
De website beschrijft enkel de belangrijkste impacten en gevolgen. Download het rapport voor een uitgebreidere analyse.
Gezondheid & welzijn
Mensen zullen vaker te maken krijgen met overstromingen vanuit rivieren, rioleringssystemen of via afstroming over (verharde) oppervlaktes. Overstromingen leiden tot materiële schade, maar ook psychologisch en zelfs fysisch leed. Vooral alleenstaanden, ouderen en mensen met financiële moeilijkheden zijn kwetsbaar voor overstromingen. Schattingen tonen aan dat het aantal getroffen personen door rivieroverstromingen kan toenemen met een factor 5 tegen 2050, en zelfs factor 6 in 2100 voor een storm die eens per 10 jaar voorkomt. Voor zeer extreme rivieroverstromingen die slechts eens per 100 jaar voorkomen is de toename beperkter: een factor 1.7 tot 2.4. De impact van rioleringsoverstromingen en intense neerslag op gezondheid en welzijn is wellicht nog groter. Deze overstromingen zullen immers veel vaker voorkomen dan rivieroverstromingen door klimaatverandering.
Gebouwen & infrastructuur
Door klimaatverandering zullen overstromingen vaker en ook uitgestrekter voorkomen. Daardoor zal niet alleen het aantal gebouwen dat getroffen wordt door overstromingen toenemen, maar ook de frequentie waarmee dit gebeurt. Vooral in risicozones langs rivieren, die nu gemiddeld eens per 10 jaar overstromen, neemt het aantal getroffen gebouwen spectaculair toe volgens schattingen: van zo'n 143 vandaag tot 1339 tegen 2100. Bij extreme rivieroverstromingen neemt het aantal getroffen gebouwen toe van 1616 in het huidig klimaat tot mogelijks 4338 tegen 2100. Hieronder vallen ook enkele kwetsbare instellingen, zoals kinderopvang, scholen en locaties met maatschappelijk werk.
Door de sterke toename in rioleringsoverstromingen zullen locaties die tot vandaag nooit te kampen kregen met wateroverlast hiermee in de toekomst mogelijks mee moeten afrekenen. Waar deze overstromingen zullen ontstaan is moeilijk te voorspellen. Daarom toont de klimaatatlas het hele gebied langs rioleringen als risicozone.
Door extreme neerslag zal vaker water op straat blijven staan, wat kan leiden tot bijkomende files. Zeker tunnels zijn gevoelig voor de meer intense neerslag. Routes van hulpdiensten moeten mogelijk aangepast worden.
Landbouw
Het overgrote deel van de overstroomde oppervlakte in het Meetjesland bestaat uit landbouwpercelen. Aangezien overstromingen vaker en meer extreem zullen voorkomen, heeft dit een impact op landbouw. Schattingen geven aan dat het aantal landbouwpercelen in overstromingsgevoelig gebied grosso modo met een factor 2 tot 6 stijgt tegen 2100.
In de winters kunnen bodems natter worden doordat het gemiddeld tot +30% meer zal gaan regenen. Dit kan een impact hebben op de berijdbaarheid en het kunnen telen van bepaalde gewassen.
Tot slot worden extreme zomerbuien nog intenser (tot +50%). Ook hagelbuien kunnen vaker voorkomen. Zo'n hevige buien kunnen schade toebrengen aan gewassen en serres.
Landbouwgebieden in risicozones voor rivieroverstromingen rond Assenede.
Interactieve overstromingskaarten
Overstromingskaarten van
waterlopen
Waterlopen
Rioleringen
Overstromingen vanuit rioleringen
Hoe werkt deze kaart?
Via interactieve kaarten kan u zelf de gevolgen van klimaatverandering bekijken. Dergelijke kaarten zijn afzonderlijk opgemaakt voor droogte, hitte en overstromingen. In de linkerkolom van de webatlas kan u "indicatoren" en "klimaateffecten" selecteren. Door één of meerdere indicatoren tegelijk te tonen met klimaateffecten kan u zelf inschatten wat de impact zal zijn.
Opmerkingen bij de kaarten rivieroverstromingen
Deze kaarten tonen enkel de overstromingen vanuit waterlopen. Deze kaarten zijn opgesteld op basis van zorgvuldige analyses van de overstromingskaarten gepubliceerd op de portaalwebsites waterinfo.be en geopunt.be, en houden rekening met alle beschikbare informatie. Door de onzekerheden rond klimaatverandering en beperkingen in de analyses (zoals het ontbreken van gedetailleerde simulatiemodellen van de waterlopen) kunnen de kaarten (lokale) onnauwkeurigheden bevatten. Ook kunnen de kaarten met "mogelijks overstromingsgevoelige gebieden" zoals gepubliceerd door de Vlaamse overheid uitgebreider zijn, aangezien die niet enkel rekening houden met overstromingen vanuit waterlopen.
Indicatoren
-
Blootstellingsrisico - kwetsbare instellingen
Locaties van kwetsbare instellingen, zoals scholen, kinderopvang en locaties met maatschappelijk werk. -
Blootstellingsrisico - inwoners
Risicoklassen berekend op basis van de overstromingsgevoeligheid en de bevolkingsdichtheid. Hoe groter het risico, hoe groter de bevolkingsdichtheid en/of de overstromingsgevoeligheid. Dit risico is berekend voor het huidig klimaat, en de jaren 2050 en 2100. -
Blootstellingsrisico - kwetsbare personen
Risicoklassen voor kwetsbare personen (jonge kinderen en 75-plussers). Het risico is berekend op basis van de overstromingsgevoeligheid en de bevolkingsdichtheid van kwetsbare groepen. -
Overstromingsgevoeligheid gebouwen
Kaarten met de kwetsbaarheid van hoofd- en bijgebouwen voor overstromingen. Gebouwen die reeds bij overstromingen met terugkeerperiode 10 jaar getroffen worden in het huidig klimaat zijn het gevoeligst, aangezien vooral die vaker kunnen overstromen in de toekomst. -
Infrastructuur en kunstwerken
-
Kaart met infrastructuur en kunstwerken.
-
Bedrijventerreinen
Overzicht van bedrijventerreinen. -
GPBV installaties
Kaart met GPBV (Geïntegreerde Preventie en Bijzondere Veiligheid) installaties. Wanneer dergelijke installaties getroffen worden door overstromingen, kunnen ze een grote negatieve impact op het milieu hebben. -
Landbouwpercelen
Kaart met landbouwpercelen die geheel of gedeeltelijk in overstromingsgevoelig gebied kunnen liggen tegen 2100. -
Beschermde natuurgebieden
Gebieden die beschermd zijn volgens de Vogelrichtlijn, het Vlaams ecologisch netwerk of de Habitatrichtlijn. -
Recreatiegebieden
Deze kaart toont recreatiedomeinen, speelzones en zwembaden in het Meetjesland. -
Erfgoed
Gebieden geklasseerd als erfgoed.
Klimaateffecten
-
Risicozones rivieroverstromingen
Als gevolg van meer neerslag in de winter zullen overstromingen vaker en uitgestrekter voorkomen. Deze kaarten tonen rivieroverstromingen die in het huidig klimaat eens om de 10 jaar voorkomen, en hoe uitgestrekt deze kunnen zijn tegen 2050 en 2100.
-
Overstromingsgevoelige gebieden langs rivieren
Deze kaarten tonen rivieroverstromingen die in het huidig klimaat eens om de 100 jaar voorkomen, en hoe uitgestrekt deze kunnen zijn tegen 2050 en 2100.
-
Toename piekdebieten waterlopen
Als gevolg van meer neerslag in de winter zullen ook de debieten in rivieren stijgen. Deze kaart toont de toename in piekdebieten (dus maximale rivierdebieten) per stroomgebied voor 2050 en 2100.
Meer weten over de kaartlagen? Klik dan op het "informatie" icoontje en op een datalaag zoals hier rechts op de figuur getoond. Een veel uitgebreidere beschrijving is ook terug te vinden in het rapport dat bij deze website hoort.
Er is geen kaart beschikbaar voor rioleringsoverstromingen.
Door klimaatverandering zullen rioleringsoverstromingen zowel frequenter voorkomen, als uitgestrekter worden. De tekst bovenaan deze pagina beschrijft hoeveel vaker rioleringsoverstromingen kunnen voorkomen. De toename in uitgestrektheid werd niet gekarteerd.